W wyroku rozwodowym sąd rozstrzyga m.in. o władzy rodzicielskiej nad wspólnymi małoletnimi dziećmi, o kontaktach rodziców z dziećmi, jak też określa, w jakiej wysokości każdy z małżonków jest obowiązany do ponoszenia kosztów utrzymania i wychowania dziecka.
Sąd w pierwszej kolejności uwzględnia pisemne porozumienie małżonków o sposobie wykonywania władzy rodzicielskiej i utrzymywaniu kontaktów z dzieckiem po rozwodzie (jeżeli jest ono oczywiście zgodne z dobrem dziecka). W przypadku braku porozumienia sąd w wyroku rozwodowym będzie musiał rozstrzygnąć ww. kwestie według swojego uznania, przy jednoczesnym uwzględnieniu dobra dziecka.
Zasada nierozdzielania rodzeństwa
W przepisach kodeksu rodzinnego i opiekuńczego możemy znaleźć zasadę zgodnie z którą: „rodzeństwo powinno wychowywać się wspólnie”. Jednak dalej ustawodawca postawił pewien warunek: „chyba, że dobro dziecka wymaga innego rozstrzygnięcia”. W większości spraw, Sąd powierzy zatem wykonywanie władzy rodzicielskiej jednemu z rodziców nad wszystkimi dziećmi. Jedynie wyjątkowo, w określonych sytuacjach rodzeństwo nie będzie wychowywało się razem.
„Dobro dziecka” – to słowo klucz w omawianej sprawie. Sąd kierując się owym „dobrem dziecka” może powierzyć wykonywanie władzy rodzicielskiej nad jednym z dzieci matce, a nad drugim dzieckiem ojcu. Podkreślić jednak należy, że takie rozwiązanie jest stosowanie sporadycznie np. gdy nie dochodzi do zerwania związku osobistego istniejącego pomiędzy rodzeństwem poprzez ich oddzielenie od siebie, w sytuacji gdy dzieci nigdy nie wychowywały się razem. Świetnym przykładem może być rodzeństwo mieszkające w różnych krajach i tym samym nie mające ze sobą częstego kontaktu.
„Rodzeństwo powinno wychowywać się wspólnie, chyba że dobro dziecka wymaga innego rozstrzygnięcia” art. 58 § 1 zd. 3 kodeksu rodzinnego i opiekuńczego
Orzecznictwo
Na temat nierozdzielania rodzeństwa przy rozwodzie rodziców wypowiedział się m.in. Sąd Apelacyjny w Krakowie I Wydział Cywilny w wyroku z dnia 11 września 2012 r., sygn. akt I ACa 759/12. W ww. wyroku stwierdzono, że związek osobisty istniejący pomiędzy rodzeństwem stanowi wartość, także wychowawczą, podlegającą bardzo intensywnej ochronie. Zdaniem sądu zasada art. 58 § 1 zd. trzecie krio wyrażona jest w bardzo jasny i stanowczy sposób, stanowiąc narzędzie ochrony „własnych praw dziecka” oraz ich priorytetu przed prawami rodziców. „Podział rodzeństwa”, tak aby część pozostała z matką, a część z ojcem dziecka z przyczyn leżących po stronie rodziców jest niedopuszczalny. Wyjątek wyrażony w ww. przepisie należy ujmować wąsko. Przesłanką zastosowania tego, rzadkiego co do istoty wyjątku, jest „bezwzględny” wymóg dobra dziecka, a zatem stan rzeczy leżący zawsze w obszarze odnoszącym się do sytuacji obojga dzieci, a nigdy tylko po stronie rodziców.
Wskazać należy także, że przepis zawierający zasadę wspólnego wychowywania rodzeństwa traktuje co do zasady jednakowo zarówno najbliższe rodzeństwo, jak i rodzeństwo przyrodnie.
Podsumowanie
Co do zasady w wyroku orzekającym rozwód sąd powierza wykonywanie władzy rodzicielskiej jednemu z rodziców. Priorytetem jest bowiem wspólne wychowywanie się rodzeństwa. W niektórych sprawach wykonywanie władzy rodzicielskiej nad jednym dzieckiem może być powierzone matce, a nad drugim ojcu. Jest to możliwe w sytuacjach, gdy nie dochodzi do przerwania więzi łączących rodzeństwo, gdy już przed rozwodem wychowują się w całkiem innych środowiskach. Nie dochodzi wtedy de facto do „rozdzielenia rodzeństwa” tylko do zaakceptowania istniejącego uprzednio stanu faktycznego.
RADCA PRAWNY / ADWOKAT KOŚCIELNY KANCELARIA PRAWNA LUBLIN SŁAWIN
